Żarliwy włoski patriota, mistrz realistycznej refleksji o człowieku, popularny i kontrowersyjny Niccolo Machiavelli. Napisany przez niego w 1513 r. „Książę” wydany został ponownie przez zaprzyjaźnione z nami Wydawnictwo MG, znane z popularyzowania tekstów należących do klasyki. I tym razem KULTURAtka patronuje publikacji i zachęca do refleksji nad zepsutą ludzką naturą.
Urodzony we Florencji Machiavelli oczytany w starożytnej literaturze i zaangażowany w politykę tego najsłynniejszego toskańskiego miasta cenił sobie doświadczenie i obserwowanie życia. To one stanowiły dla niego podstawę dociekań filozoficznych, w których skupił się nie na tym, jak ludzie powinni żyć, a bardziej na tym, jak żyją i jacy są. Wedle niego targają nimi chciwość, pragnienie dominacji, zmienność, obłuda i niewdzięczność . Ludzie są ze swej natury bardziej skłonni do zła i stają się dobrzy dopiero, gdy zostaną postawieni pod ścianą. Obserwacje te stanowią uzasadnienie dla silnej władzy, która, gdy za swój cel obiera dobro księstwa, może posuwać się do nieetycznych działań. Ważniejsze jest, by ludzie się władcy bali niż by go kochali, a politycznym geniuszem zostaje ten, kto potrafi rządzić, uwzględniając naturę swoich poddanych.
Według włoskiego myśliciela człowiekiem rządzą dwie siły. Fortuna, rozumiana jako los, przeznaczenie, zespół wydarzeń, których nie możemy przewidzieć, ale wobec których należy się jakoś określić oraz tzw. virtu – energia, aktywność, przedsiębiorczość, zdolność rozumowania i przewidywania. Fortuna najokrutniej obchodzi się ze słabymi, a życie według Machiavellego sprzyja śmiałym, tym, którzy owym kaprysom losu potrafią się przeciwstawić.
Czy rzeczywiście nie można być moralnym w niemoralnej epoce? Czy sfera związana z władzą rzeczywiście oznacza panowanie innego systemu wartości, ze skutecznością na czele? I czy teoria Machiavellego rzeczywiście daje się streścić w haśle „cel uświęca środki”, czy też jest nieco bardziej złożona i można obronić jej słuszność? Zachęcamy do lektury.
Maja Skowron
Autor: Niccolo Machiavelli
Tytuł: „Książę”
Wydawnictwo: MG
Książka przeczytana dzięki uprzejmości Wydawnictwa MG