W Żydowskim Muzeum Galicja 15 maja 2018 r. zainaugurujemy wystawę Krew: łączy i dzieli. Przygotowana oryginalnie przez Muzeum Żydowskie w Londynie wystawa zostanie w Krakowie uzupełniona o szereg eksponatów związanych z polskim (w szczególności galicyjskim) kontekstem.
Krew, życiodajny płyn wspólny dla wszystkich ludzi, płynie w naszych żyłach. Transportuje tlen po całym organizmie, odżywia i chroni ciało. Pozwala nam funkcjonować. Symbolizuje nasze wspólne człowieczeństwo.
Mimo że krew jest uniwersalna, nadajemy jej różnorodne i złożone znaczenia. Symbolizuje życie i śmierć, należy do sfery sacrum, ale i profanum, oczyszcza i czyni nieczystym, może ożywiać i zatruwać. Krew zawsze była potężnym symbolem naszej tożsamości. I nawet w dobie badań nad DNA, gdy wiemy już, że nasza krew nie stanowi o tym, kim jesteśmy, metafora krwi nie straciła niczego ze swej mocy. Rodzina jest ciągle nierozerwalnie kojarzona z „krwią”, naszym rodowodem pozostaje „linia krwi”.
Wystawa w Żydowskim Muzeum Galicja zaprezentuje kulturową historię krwi z perspektywy żydowskiej, od czasów biblijnych po dzień dzisiejszy. Jej centralnym zagadnieniem będzie pytanie: jak Żydzi definiowali siebie poprzez krew, i jak poprzez krew definiowali ich inni? Poprzez spojrzenie na rytuały i wierzenia, na kulturę i naukę, wystawa pokazuje jak krew była używana i nadużywana w historii ludzkości, by łączyć lub dzielić ludzi.
Oryginalną wystawę Krew: łączy i dzieli przygotowało Muzeum Żydowskie w Londynie. W Krakowie pokażemy jej wersję wzbogaconą o szereg obiektów związanych z polskim (przede wszystkim galicyjskim) kontekstem. W czterech sekcjach wystawy przyjrzymy się krwi w kontekście wiary i rytuału, judaizmu i chrześcijaństwa, zagadnień rasowych oraz medycyny.
Już dziś zapraszamy do zapoznania się z dwoma niezwykłymi obiektami, które będą Państwo mogli zobaczyć na wystawie.
W części poświęconej krwi w tradycji chrześcijańskiej i żydowskiej zaprezentujemy miniaturę z Modlitewnika Zygmunta I Starego, którego oryginał znajduje się obecnie w British Library. Iluminowany rękopis powstał w 1524 roku, a jego autorem jest Stanisław Samostrzelnik, znakomity polski malarz i iluminator związany z Opactwem Cystersów w Mogile. Najciekawsza z miniatur modlitewnika przedstawia Chrystusa udzielającego komunii Zygmuntowi I Staremu. Antyreformacyjna w swoim charakterze, miniatura przedstawia ideę spożywania ciała i krwi Chrystusa w sposób dosłowny. Krew Chrystusa spływa do eucharystycznego kielicha, a sposób w jaki ukazana jest jego sylwetka może sugerować, że trzymana w rękach hostia została wyciągnięta z rany widocznej na jego boku.
W części poświęconej oskarżeniom o mordy rytualne zaprezentujemy niewielki obiekt związany ze sprawą Bejlisa. W 1911 roku Menachem Mendel Bejlis, rosyjski Żyd, został niesłusznie oskarżony o rytualne zamordowanie dziecka w okolicach Kijowa, leżącego na terenie ówczesnego Cesarstwa Rosyjskiego. W 1913 roku odbył się w jego sprawie głośny proces, w którym został uniewinniony. Mimo to, spawa jeszcze przez lata odbijała się echem w całej Europie i Stanach Zjednoczonych.
Niewielka metalowa tacka (być może popielniczka), którą pokażemy na wystawie została wykonana w Polsce, najprawdopodobniej w 1915 roku, a więc 2 lata po uniewinnieniu Bejlisa. Relief frontowy zawiera scenę wysysania krwi chrześcijańskiego chłopca przez czterech Żydów. Wyssana za pomocą długich rurek krew jest następnie zlewana do stojącej na stole butelki z napisem „Na macę”. Żydzi przedstawieni są w karykaturalny sposób – jeden z nich, ukazany z profilu, ma charakterystyczny haczykowaty nos. Na rewersie znajduje się grawerowany antysemicki wierszyk oraz rebus, którego rozwiązanie brzmi: „Bejlisy piją krew dzieci Goja.”
Wystawa: Krew: łączy i dzieli
Miejsce: Żydowskie Muzeum Galicja
Wernisaż: 15.05.2018 o godz. 18.00
Wystawa prezentowana będzie w Żydowskim Muzeum Galicja do końca października 2018 r.
Wydarzenie zostało objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018.
Więcej szczegółów na: http://www.galiciajewishmuseum.org/
Materiały prasowe: Żydowskie Muzeum Galicja