Średniowieczne czasy kojarzą się zazwyczaj z warownymi zamkami, walecznymi rycerzami oraz eterycznymi damami na królewskich dworach. To, co pozostawiło ślad warty zapamiętania przez kolejne stulecia, zazwyczaj wiązało się z życiem bogatych i dobrze urodzonych. Jednak ponad dziewięćdziesiąt procent populacji w Europie wywodzi się od wieśniaków. Właśnie realia tej przeważającej grupy społecznej stara się przybliżyć książka autorstwa Frances i Josepha Giesów „Życie w średniowiecznej wsi” wydawnictwa Znak.
Autorzy przenoszą nas w czasy średniowiecza, jednak wyprawa ta daleka jest od prezentowania faktów rodem z podręczników do historii. W zamian starają się zaglądać prosto przez okno chłopskiej chaty, podglądając zwyczajne, codzienne życie przeciętnego wieśniaka. I tak oto mamy przed sobą obecną miejscowość Elton, przeniesioną do okolic XIII wieku. Na jej podstawie czytelnik poznaje każdy aspekt egzystencji angielskiego chłopa. Dowiedzieć się można zatem, w jaki sposób wieśniacy pracują, jak mieszkają, co jedzą, jak produkują trunki, na czym polegają zawiłe stosunki z panem, czym tak naprawdę jest pańszczyzna i trójpolówka. Jak wiadomo, człowiek nie samą pracą żyje, wiele miejsca poświęcono zatem temu, co mieszkańcy wsi porabiali w tak rzadkim dla siebie czasie wolnym, jak wyglądały stosunki rodzinne i sąsiedzkie, w co wierzono, jakie święta obchodzono, jakie prowadzono życie społeczne oraz jakie panowały miejscowe układy. Autorzy przytaczają przy okazji wiele źródeł historycznych, bazując m. in. na wycinkach miejscowych kronik sądowych i dokumentów kościelnych. Nieobyty z historyczną terminologią czytelnik znajdzie na końcu słowniczek objaśniający najważniejsze pojęcia. „Życie średniowiecznej wsi” można zaliczyć do pozycji typowo popularnonaukowych. Co najważniejsze, nie męczy niepotrzebnymi, nużącymi statystycznymi i historycznymi urywkami. W zwięzły sposób przechodzi od jednego aspektu wiejskiego życia do następnego i dostarcza całkiem przyzwoitej, podstawowej wiedzy na temat średniowiecznej wiejskiej egzystencji.
Warto zauważyć, iż ostatnio średniowiecze nieoczekiwanie przechodzi swój „renesans” pod względem popularności, co widać zwłaszcza w coraz częściej wykorzystywanych tego typu inspiracjach w popkulturze. Trylogia małżeństwa Giesów (oprócz „Życia w średniowiecznej wsi” dostępne są także pozostałe dwie części: „Życie w średniowiecznym zamku” oraz „Życie w średniowiecznym mieście”) stanowiła bazę źródeł dla Georga R. R. Martina, w trakcie, kiedy tworzył „Grę o tron”. Fani twórczości autora oraz powstałego serialu z pewnością odnajdą w tej pozycji inspiracje i nawiązania obecne w sadze „Pieśni Lodu i Ognia”.
Wydawać by się mogło, że w dobie cyfryzacji, rozwoju nowoczesnych technologii oraz postępującej globalizacji znaleźć nić porozumienia z mieszkańcami zacofanego, opóźnionego, w porównaniu chociażby do wcześniejszej starożytności, średniowiecza byłoby niezwykle trudno. Autorzy „Życia w średniowiecznej wsi” zdają się przekonywać czytelnika, że nic bardziej mylnego. Poznając ludzi żyjących kilkanaście wieków temu, można dojść do wniosku, że wcale nie dzieli ich tak wiele od nas, współczesnych. Średniowieczni wieśniacy podobnie pracują, aby żyć, a po pracy pragną się rozerwać. Również pobierają się i rozstają, kradną, zdradzają i zabijają, rodzą się i umierają. Tak samo niepoprawnie marzą o poprawie swojego losu. Podobnie do współczesnych stanowią nieodłączoną część skomplikowanego, niepojętego i nieprzerwanego ciągu życia zwanego historią.
Patrycja Kowalska
Autor: Frances Gies, Joseph Gies
Tytuł: „Życie w średniowiecznej wsi”
Tłumaczenie: Jakub Janik
Data wydania: 2018
Wydawnictwo: Znak Horyzont
Za książkę dziękuję księgarni BONITO.pl
Książka dostępna pod LINKIEM
