Nie lada gratkę Biuro Literackie przygotowało z okazji swojego dwudziestopięciolecia. Na tom zatytułowany „Credo” złożyło się 25 wierszy poety, który w ostatnich latach życia opublikował w wydawnictwie Artura Burszty jedenaście swoich książek. Pierwszą z nich była „nauka chodzenia” z 2007 roku. W 2015 roku ukazał się pośmiertny tom „Ostatnia wolność” zbierający pożegnalne wiersze Tadeusza Różewicza. „Credo”, podobnie jak poprzednie książki autora, przygotował Jan Stolarczyk. Swoją premierę książka miała 29. stycznia.
Na charakterystyczna dla Różewicza napięcie, widoczne również w tym zbiorze, zwraca uwagę recenzujący książkę na łamach biBLioteki Karol Maliszewski: „Ten rozdźwięk towarzyszył mi przy lekturze „Creda”. Poczucie nieustającego napięcia między chęcią afirmowania poetyckiego gestu a potrzebą ironizowania na jego temat, negowania jego istotnego sensu. Oto ciemna energia, której obecności doświadczałem przy czytaniu”.
I dodaje: „W tym Różewicz jest ciągle żywy, żywotny, współczesny, właśnie jako świadek wiecznie stającego się końca poezji, procesu pisania podlegającego temu mrocznemu cieniowi i jednocześnie mu zaprzeczającego. Ta szarpanina jest wciąż płodna i na swój sposób nowoczesna”. Wybór Jana Stolarczyka przesuwa też akcenty w innej jeszcze kwestii, wbrew przyklejonej twórcy „materialistycznej” etykiecie.
„Chodzi o stopniowe nasycanie ‘materializmu’ i ‘ateizmu’ treściami metafizycznymi” – zauważa Karol Maliszewski. „To, co ludzkie, proste, zwyczajne znajduje w tym wyborze, w tak sprofilowanym kształcie przesłania, sprzymierzeńca w postaci czegoś już prawie religijnego. Oczywiście nie ma w tym ostentacji i przesady, bo jest przecież subtelna granica między wiarą a jej pozorami. A jednak…”. W tym miejscu warto zostawić pole do interpretacji dla czytelnika.
Tadeusz Różewicz urodził się 9 października 1921 roku w Radomsku. Debiutował przed wojną w miesięczniku sodalicji mariańskiej „Pod znakiem Marii” i ogólnopolskim piśmie młodzieży „Czerwone Tarcze”. Prawdziwy debiut poetycki (tom „Niepokój”), którym dojrzale wszedł do literatury, ukazał się w roku 1947. W kolejnych latach ukazywały się zbiory poezji, potem prozy, wreszcie zostały wystawione liczne dramaty Różewicza.
Utwory Tadeusza Różewicza opublikowano w pięćdziesięciu językach. Był on laureatem licznych polskich oraz światowych nagród artystycznych, a także doktorem honoris causa dziewięciu polskich uczelni. Od 2007 roku aż do śmierci poety w 2014 roku Biuro Literackie stało się domem wydawniczym Tadeusza Różewicza. Do tej pory ukazało się tu jedenaście tomów z poezją, prozą, wywiadami oraz książka z wierszami jemu dedykowanymi i z interpretacjami jego poezji pt. „Dorzecze Różewicza” wraz z filmem autorstwa Artura Burszty i Jolanty Kowalskiej.
Autorem wyboru jest wieloletni sekretarz Tadeusza Różewicza i redaktor jego książek Jan Stolarczyk, który tak mówi o „Credo”: „Tomik to moja antologia osobista, ale nie subiektywna, składająca się z wierszy, które lubię, lecz z tych, które zdolne są dziś przemówić do doświadczenia młodego pokolenia, korespondować z jego dylematami, niepokojami. Między mną a Tadeuszem Różewiczem widzę tego potencjalnego odbiorcę – czynnego świadka dialogu z mistrzem”.
Jan Stolarczyk urodził się w 1947 roku w Wojcieszowie. Jest absolwentem technikum górniczego i filologii polskiej. Pracował w różnych zawodach. Od początku 1987 do końca 2007 roku pełnił funkcję redaktora naczelnego w Wydawnictwie Dolnośląskim. Jest pomysłodawcą (sam i z Andrzejem Adamusem) wielu serii książkowych, m.in. „A to Polska właśnie”, „Biblioteka Pisarzy Żydowskich”, „Biblioteka Klasyki”.
Przez wiele lat współpracował jako redaktor m.in. ze Zbigniewem Herbertem i Tymoteuszem Karpowiczem. Przez 27 lat był redaktorem i współpracownikiem Tadeusza Różewicza, współuczestniczył w wydaniu wszystkich nowych książek poety oraz 12-tomowych „Utworów zebranych”. W 2007 roku razem z Różewiczem przeniósł się do Biura Literackiego. Po śmierci Tymoteusza Karpowicza w 2005 roku opiekował się jego spuścizną.
Książka Tadeusza Różewicza jest pierwszą z ośmiu okolicznościowych publikacji z utworami najważniejszych autorów, których twórczością zajmowało się w ostatnim ćwierćwieczu Biuro Literackie. Wszystkie będą ukazywać się od stycznia do grudnia 2020 roku i zostaną zaprezentowane podczas 25. edycji festiwalu Stacja Literatura zaplanowanego między 10 a 13 września w Stroniu Śląskim i Siennej.
Materiały prasowe: Biuro Literackie