„Piękno neurobiologii” to drugi tom tekstów zebranych pióra Jerzego Vetulaniego oraz wywiadów z nim. Zawiera on sporą dawkę wiedzy z zakresu psychologii, neurobiologii, która dostarczana jest w bardzo przystępny sposób. Mamy tutaj do czynienia ze swego rodzaju gatunkowym miszmaszem – od felietonów, tekstów popularnonaukowych po publikowane w rozmaitych mediach wywiady. Jedno jest pewne –teksty te czyta się jednym tchem, pochłaniają one niczym najlepszy kryminał.
Profesora Jerzego Vetulaniego chyba nie trzeba nikomu przedstawiać – neurobiologa psychofarmakologa, członka Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności, popularyzatora nauki, charakteryzującego się niezwykłą osobowością. Informacja o jego śmierci w kwietniu 2017 roku była prawdziwym szokiem. Choć nie ma go już z nami prawie trzy lata, wciąż jego prace cieszą się ogromną popularnością. Nazwisko Vetulaniego znajduje się w pierwszej dziesiątce najczęściej cytowanych polskich uczonych w dziedzinie biomedycyny.
Krzysztof Bielawski, zajmujący się redakcją zbioru, tak opisał niniejsze teksty: „Zasługują [one – przyp. redaktora] też w najwyższym stopniu na miano <<variów>> – różności, rozmaitości – i dzielą z tym gatunkiem zarówno wszelkie możliwe zalety, jak i wady. Do zalet należy lekkość stylu, dowcip, bezpośredniość i inspirująca różnorodność podejmowanych zagadnień”. Za wadę natomiast redaktor uznał tutaj powtarzalność niektórych tematów – co się rozumie samo przez się, ponieważ jeśli autor podejmował jakieś zagadnienie w felietonie czy artykule naukowym, później również udzielał na ten temat wywiadów, więc w opublikowanych w drugiej części zbioru „Rozmowach” możemy znaleźć podobne rozważania, co w pierwszej części, czyli „Komentarzach”. Tylko czy rzeczywiście jest to minus? Nie od dziś wiadomo, że aby nasz mózg miał szansę zarejestrować coś w pamięci długotrwałej, konieczne jest trzykrotne przeanalizowanie materiału (najlepiej rozmaitymi zmysłami). Czytając ten zbiór i wracając co jakiś czas do tych samych wiadomości, można odnieść wrażenie, że jesteśmy w stanie wyciągnąć więcej z danej lektury. Co przez to rozumieć? Niektóre naukowe informacje bardziej i łatwiej zapadają w pamięć. Moim zdaniem jest to niewątpliwie wielkie zaleta tej publikacji.
„Piękno neurobiologii” to książka popularnonaukowa, tzn. jest pisana przystępnym językiem i zrozumiała dla kompletnego laika w tej dziedzinie. Vetulani miał niezwykłą zdolność operowania konkretem. W swych felietonach i komentarzach porusza rozmaite kwestie i sprawia wrażenie człowieka wszechstronnie wykształconego, oczytanego. Odwołuje się również do nauk humanistycznych, takich jak filozofia, psychologia i literatura. Nie unika również tematów, które uchodzą w dyskursie publicznym za „kontrowersyjne” – globalne ocieplenie, legalizacja marihuany, dopalacze, inżyniera genetyczna czy przeżycia religijne. Wszystko oczywiście wyjaśnia z naukowego punktu widzenia, a więc przy użyciu wiedzy i logicznego myślenia. Taki sposób analizowania niestety jest już dzisiaj coraz mniej obecny w przestrzeni publicznej czy w mediach głównego nurtu.
„Piękno neurobiologii” jest to książka, którą warto mieć w domu w swojej biblioteczce i wracać do lektury od czasu do czasu. Nie ze względu na naukowe nowinki, bowiem te za kilka lat mogą już nie być aktualne. Choć też, ponieważ czytając te teksty, ma się ochotę zacząć szczegółowe studia biologiczne. Jednak „Piękno neurobiologii” to również wyśmienita lektura ze względu na charyzmatyczny styl – jest to majstersztyk publicystyki, a jego geniusz tkwi w prostocie. Niejedni zawodowi felietoniści mogliby się od profesora Vetulaniego nauczyć sztuki argumentowania i przywoływania przykładów.
Autor recenzji: Karolina Orlecka
Tytuł: „Piękno neurobiologii. Komentarze, rozmowy”
Autor: Jerzy Vetulani
Wydawnictwo: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów Homini
Dziękujemy za egzemplarz recenzencki.