Krytycy awangardy muzyki współczesnej zarzucają jej pogrążenie się w nadmiernej abstrakcji, oderwanie od życia, człowieka, realnego świata. Amerykański multiinstrumentalista Richard Reed Parry postanowił zadać kłam tym tezom. W tym celu skomponował „Music for Heart and Breath”. Wykonanie utworu podczas wczorajszego wieczoru w ramach festiwalu Sacrum Profanum pokazało, że oddech i puls człowieka mogą być podstawowym elementem muzyki współczesnej. Gdzie więc tutaj oderwanie do realnego życia?
Richarda Reeda Parry znamy przede wszystkim z kanadyjskiej formacji rocka alternatywnego Arcade Fire. W przerwach między jej koncertami i nagraniami skupia się on na swej największej pasji – muzyce współczesnej. Fascynacja twórczością Johna Cage’a czy Steve’a Reicha zaprowadził go do tworzenia własnych kompozycji. Najważniejszą z nich jest „Music for Heart and Breath”, w której pozwolił sobie na intrygujący zabieg formalny. Wykonujący go instrumentaliści grają bowiem w rytmie, który dyktuje im ich własny puls i oddech.
Tak też było wczoraj wieczorem w ICE Kraków. Zanim rozpoczął się występ, Parry objaśnił swą koncepcję widzom, a na dowód, że faktycznie muzycy będą się stosować do zaproponowanej przezeń reguły, członkowie formacji stargaze założyli na uszy stetoskopy. I faktycznie – kiedy rozpoczął się „Duet for Heart and Breath”, skrzypaczka grała w rytm swojego oddechu, wolnymi pociągnięciami smyczka, natomiast Parry oddawał miarową grą na fortepianie rytm bicia ludzkiego serca.
Bardziej rozbudowaną formą prezentacji tego pomysłu był „Heart and Breath Sextet”. Tym razem role się odwróciły – to smyczki nadawały utworowi rwany puls, a klarnet, flet i obój tworzyły jego melodyczna warstwę, rozpisaną na przeciągle smugi dźwięku. Co prawda muzycy na scenie byli skupieni i spokojni, ale muzyka powoli zmieniała swój nastrój i klimat, od radosnych do mrocznych fragmentów, pozostając jednak w formule kameralnego minimalizmu.
Centrum występu stanowiło siedem połączonych ze sobą nonetów – „Interruptions (Heart and Breath Nonets I – VII)”. Przy fortepianie siadło aż trzech muzyków – Richard Reed Parry, André de Ridder oraz Adam Sliwinski. Na scenie towarzyszyli im dwaj bracia Dessner – Bryce i Aaron. Nic więc dziwnego, że początkowe miniatury były skoncentrowane na brzmieniu ich instrumentu, prowadzącego dialog z smyczkami. Potem Parry stanął przy kontrabasie, a członkowie The National chwycili za akustyczne gitary. Wtedy muzyka nabrała większego rozmachu, bo dzięki braciom Dessnerom pojawiły się w niej zaskakując echa amerykańskiego folku w jego tradycyjnej wersji.
Na finał bohater wieczoru przygotował dla widzów niespodziankę. Do formacji stargaze dołączyli na scenie czterej muzycy grupy Sō Percussion. Wykonali oni wspólnie nowy utwór Richarda Reeda Parry’ego – „New Guitars”. Oszczędna muzyka tworzona przez wibrafon, bęben i kotły, balansująca wręcz na granicy ciszy, miała zdecydowanie ambientowy ton – tworząc niezwykły klimat zawieszenia w czasie i przestrzeni. Nabierając powoli mocy, stawała się jednak coraz bardziej podniosła, eksplodując w finale z niespodziewaną siłą.
Krakowskie wykonanie „Music for Heart and Breath” było niezwykłym doświadczeniem. Fascynujące zintegrowanie ludzkiego ciała z rytmem i tonacją kompozycji zaowocowało wyjątkową muzyką – oszczędną, skoncentrowaną, może pozornie mało efektowną, ale nasyconą zaskakującymi brzmieniami i kontrastami. Czy kanadyjski multiinstrumentalista z rockowego zespołu ma zadatki by stać się nowym klasykiem? Zdecydowanie tak.
Sacrum Profanum to międzynarodowy projekt, który zyskał status jednego z najciekawszych wydarzeń muzycznych Europy. Prezentuje muzykę XX wieku i najnowszą, łączy muzykę poważną z innymi nurtami. Co roku program koncentruje się na twórczości kompozytorów z innego kraju lub grupy krajów. Jego rangę buduje udział: z jednej strony – najlepszych zespołów wykonujących muzykę współczesną, m.in. Ensemble Modern, Ensemble intercontemporain, Klangforum Wien, z drugiej – gwiazd światowej sceny alternatywnej m.in. Aphex Twina, Jónsiego, Kraftwerk, Jonny’ego Greenwooda, Adriana Utley’a (Portishead), Toma Verleine’a (Television), Willa Gregory’ego (Goldfrapp). Prestiż festiwalu podkreśla obecność na koncertach twórców uznawanych za ikony muzyki – w 2011 r, Steve Reich – mistrz minimalizmu świętuje swoje 75. urodziny właśnie w Krakowie. Festiwal zdobył najpoważniejsze polskie nagrody i wyróżnienia. Zyskał też status jednego z najciekawszych wydarzeń muzycznych Europy. Festiwal został wpisany do oficjalnego kalendarza Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. W 2011 r, po raz pierwszy w historii, amerykańską edycję festiwalu zapowiadał wspólny koncert muzyki Steve’a Reicha i Krzysztofa Pendereckiego, zorganizowany w jednej z najbardziej prestiżowych sal koncertowych świata – Alice Tully Hall nowojorskiego Lincoln Center. Festiwal, rekomendowany m.in. przez prestiżowe magazyny muzyczne świata m.in. Gramophone, telewizję Mezzo, The Wall Street Journal i BBC Music Magazine, cieszy się uznaniem krytyków i publiczności. Festiwalowe wydarzenia relacjonuje co roku ponad 160 dziennikarzy z Polski i zagranicy. Dyrektorem artystycznym Festiwalu jest Filip Berkowicz. Więcej na: www.sacrumprofanum.com
Krakowskie Biuro Festiwalowe to wiodąca polska instytucja realizująca najważniejsze wydarzenia kulturalne w skali kraju i Europy. Organizuje prestiżowe festiwale: Misteria Paschalia i Sacrum Profanum, jest także promotorem takich projektów kulturalnych jak: Festiwal Muzyki Filmowej, Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego PKO OFF CAMERA, cykl Opera Rara, czy literacki Festiwal Conrada. KBF jest także wydawcą magazynu „Karnet”, operatorem Centrum Kongresowego ICE Kraków oraz Krakow Film Commission, a także operatorem wydarzeń kulturalnych w TAURON Arenie Kraków. Dodatkowo administruje punktami sieci informacji miejskiej InfoKraków oraz prowadzi portale tematyczne tj. Krakow.travel, czy Kids In Kraków. Więcej na: www.biurofestiwalowe.pl