Jeden z najbardziej znanych i nagradzanych na świecie polskich filmowców, laureat niezliczonych festiwali filmowych i wielu prestiżowych nagród, Marcel Łoziński, uhonorowany przez Krakowski Festiwal Filmowy tytułem Smoka Smoków za całokształt twórczości.
Nagroda Smok Smoków, przyznana w tym roku po raz 19, to najwyższe wyróżnienie Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej, organizatora Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako wyraz uznania za wkład w rozwój światowej kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego i animowanego. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się wielu znamienitych twórców m.in. Werner Herzog, Priit Pärn, Kazimierz Karabasz, Bohdan Kosiński, Bogdan Dziworski, Allan King, Albert Maysles, Jonas Mekas, Helena Trestíková, Stephen i Timothy Quay, Raoul Servais, Jerzy Kucia czy Paul Driessen.
Rada Programowa postanowiła przyznać tegorocznego Smoka Smoków Marcelowi Łozińskiemu za absolutną wierność filmowi dokumentalnemu, a w ramach tej wierności – za poszerzenie jego możliwości wyrazowych. Najpierw, przez wiele lat poszerzenie to dotyczyło badania, środkami kina dokumentalnego, stanu świadomości społeczeństwa poddawanego ustrojowej opresji. Potem, począwszy od lat 90. – zadawania przez dokumentalistę pytań ostatecznych, o strach, przemijanie, związki z najbliższymi, i zarazem o uprawnienia do ich zadawania. – tłumaczy nominację prof. Tadeusz Lubelski, wybitny krytyk i teoretyk filmu.
Marcel Łoziński, reżyser, dokumentalista, pedagog urodzony w 1940 w Paryżu. Absolwent wydziału reżyserii PWSFTViT w Łodzi. Nominowany do Oscara w roku 1994 za film „89 mm od Europy „. Laureat nagrody Europejskiej Akademii Filmowej w roku 2009 za film “Poste Restante”. Zdobywca “Paszportu Polityki” za całokształt twórczości. Wielokrotnie nagradzany na Krakowskim Festiwalu Filmowym, a także na festiwalach w San Francisco, Lipsku, Berlinie, Tokio, Sydney, Montrealu, Oberhausen, Nyon i wielu innych na całym świecie. Laureat licznych nagród m.in. Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Nagrody Wolności im. Andrzeja Wajdy, Światowej Nagrody Filmowej Niezależnych „Grand Off”, Nagrody Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. W ubiegłym roku odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”. Prowadzi program DOK PRO w Szkole Wajdy.
Nagroda Smoka Smoków Krakowskiego Festiwalu Filmowego ma dla Marcela Łozińskiego szczególne znaczenie: Festiwal Krakowski był dla mnie zawsze miejscem magicznym. Stałym i najważniejszym. Stał się on naszym najsurowszym, a jednocześnie najmądrzejszym recenzentem – baliśmy się go, ale mieliśmy do niego największe zaufanie. W zamierzchłych czasach PRL-u było to jedyne miejsce, w którym mogliśmy skonfrontować nasze filmy z publicznością. Potem nasze filmy, uznane przez władze za „szkalujące system”, szły na półki.
Bywałem na Festiwalu w różnych rolach: uczestnika z filmem, Jurora, wręczałem Smoka Smoków mojemu przyjacielowi Bohdanowi Kosińskiemu i mojemu wykładowcy w Łodzi Kazimierzowi Karabaszowi. Wygłaszałem laudacje pamięci Wojtka Wiszniewskiego w 1981 r. Najpiękniejszy był dla mnie rok 1976. Rok, w którym zwyciężyła nasza grupa: Tomek Zygadło z „Mikrofonem dla wszystkich”, Zbyszek Rybczyński – „Nowa książka”, Bohdan Kosiński ze „Szkicem etnograficznym”, Andrzej Zajączkowski – „Temperatura wrzenia”, Daniel Szczechura – „Gorejące palce” , Andrzej Brzozowski z „Poboczem”, Piotr Szulkin za „Dziewce z ciortem”, Jacek Petrycki za zdjęcia do trzech nagrodzonych filmów i ja za „Zderzenie czołowe”. W tamtych czasach, zważywszy na wymowę tych filmów, to naprawdę było odważne Jury, z Krzysztofem Kieślowskim, bynajmniej nie przewodniczącym. Wiele było potem wspaniałych momentów w Krakowie, ale ten nasz zbiorowy sukces w PRL-u był dla nas najważniejszy.
Oficjalne wręczenie nagrody odbędzie się 31 maja 2016 r. podczas 56. Krakowskiego Festiwalu Filmowego w Krakowie. Widzowie festiwalu będą mieli okazję zapoznać się z obszernym wyborem twórczości laureata oraz wziąć udział w jego Master Class.
56. Krakowski Festiwal Filmowy odbędzie się w dniach 29 maja – 5 czerwca 2016 roku.
