Polski „Mały Książę”, czyli
Stefan Themerson, Przygody Pędrka Wyrzutka, z ilustracjami Franciszki Themerson
W tym utworze dla dzieci fikcja miesza się z rzeczywistością, groteska i komizm z refleksją z zakresu filozofii języka. Tym samym utwór Themersona wykracza poza ograniczenia językowe, zmienia adresata, przestaje być po prostu książeczką dla dzieci i staje się oryginalnym arcydziełkiem przeznaczonym także dla dorosłych.
Stefan Themerson, Euklides był osłem
Themerson zajmuje postawę sceptyka i racjonalisty tropiącego absurdy i paradoksy ukryte w pozornie logicznym porządku ludzkiego świata. Chętnie sięga do ulubionej przez siebie formy powiastki filozoficznej, traktując fantastyczny pomysł fabularny jako pretekst do rozważań o naturze człowieka, o konwencjach cywilizacji i nauki, posługując się groteską, pure nonsensem czy parodią uczonego wywodu.
Powieść Euklides był osłem, wydana w Anglii w r. 1986, świetnie napisana, pełna ironii i dowcipu, nieoczekiwanych zabawnych scen i sytuacji zapewni czytelnikom wspaniałą intelektualną rozrywkę i z pewnością zyska sobie ich uznanie.
Stefan Themerson, Kardynał Pölätüo. Generał Piesc
Minipowieść Kardynał Pölätüo to przewrotny, groteskowy i głęboki traktat filozoficzny, którego bohaterem (i twórcą karkołomnej doktryny pölätüomizmu, swoistego prekursora postmodernizmu) jest sędziwy tytułowy Kardynał, powieściowy ojciec Guillaume’a Apollinare’a, przyjaciel wielu uczonych i filozofów (m.in. Bertranda Russella), a także księżnej Zuppa, córki polskiego generała Piesca, bohatera opowiadania Generał Piesc, który miał do spełnienia wielką misję, ale zapomniał czym ona była. Te dwie postaci spotykają się w tym tomie po raz pierwszy.
Themerson szanuje czytelnika: nie daje mu strawy prostej i łatwej. Wierzy w porozumienie pełne, które nie toleruje dosłowności i banału. Satysfakcję intelektualną płynącą z lektury tych dwóch opowieści trudno przecenić. Kiedy czytam Themersona, wiem, że do jej pełnego przeżycia potrzebne jest także poczucie humoru.
Jerzy Bralczyk
Stefan Themerson, Tom Harris
Filozoficzna opowieść o wątku kryminalnym. Rozpoczyna się w Londynie, w jesienny poranek 1938 roku, gdy spod komisariatu policji na Paddingtonie wyrusza Tom Harris, za którym podążają w pewnej odległości dwaj policjanci w cywilu, a jeszcze dalej narrator powieści.
To postępowanie śladami dość tajemniczego tytułowego bohatera trwa przez ponad dwadzieścia pięć lat, w ciągu których natykamy się na Toma Harrisa wcielającego się w tak rozmaite i nieoczekiwane role, jak fryzjer zajęty konstruowaniem maszyny do strzyżenia włosów, kelner w chińskiej restauracji, opuszczony mąż arystokratki czy „il professore Harris” na uniwersytecie w Genui.
W osobliwych dziejach tego życia Themerson daje wyraz swemu filozoficznemu spojrzeniu na świat i ludzi, skłania do zadumy nad niejednym problemem ludzkiej egzystencji.
Stefan Themerson, Wyspa Hobsona
Pozycję literacką zdobył Themerson jako autor powieści groteskowo-filozoficznych ogłaszanych po angielsku w Londynie i po polsku w kraju. Te cechy pisarstwa Themersona znajdujemy również w jego ostatniej (wydanej pośmiertnie) powieści Wyspa Hobsona. Tytułowa wyspa, odcięty od świata spłachetek ziemi na Atlantyku, staje się nagle przedmiotem zainteresowania służb specjalnych różnych państw; dzieje osiadłej na niej rodziny, historia obalonego czarnego prezydenta afrykańskiej republiki, losy uwikłanego w szpiegostwo uczonego i jego żony splatają się w intrygującą, dowcipną opowieść o zaskakującym zakończeniu.
Materiały prasowe: Wydawnictwo Iskry
