Najnowsza powieść Ryszarda Marka Grońskiego „Ałe głach! Wszyscy równi” opisuje losy artystów w okupowanej Warszawie – zarówno tych, którzy trafili do getta, jak i tych po aryjskiej stronie. Już w księgarniach.
Wraz z wybuchem wojny życie warszawskich artystów zmienia się nieodwracalnie. Wielu z nich trafia za mury getta. Pozbawieni pracy, żyją poniżej minimum, wyprzedają resztki majątku. Aby przeżyć, imają się różnych zajęć. Niektórzy godzą się na kolaborację z okupantem i występują w koncesjonowanych przez Niemców teatrzykach i kabaretach. Adam Horn jest szlagermacherem, jednym z najzdolniejszych tekściarzy. Każdy przedwojenny artysta marzył, by coś dla niego napisał. Wraz ze swoją dziewczyną Adą, słynną gwiazdą teatralną, musi przeprowadzić się do getta. Paula to aspirująca śpiewaczka, która opiekuje się chorym dziadkiem. Ukrywający swój homoseksualizm Wadim, reżyser teatralny, dostaje propozycję prowadzenia jednej z niemieckich scen. I wreszcie – znany w getcie wariat Rubinsztajn, śpiewający szalone piosenki, wykrzykujący, że wobec śmierci wszyscy są równi.
„Ałe głach!” to portret żydowskiego i polskiego środowiska artystycznego, które staje w obliczu nieubłaganej historii. Umieszczona w realiach wojennej Warszawy powieść opisuje losy pisarzy, satyryków, aktorów i autorów piosenek. Jej akcja dzieje się m.in. w teatrach, kabaretach, prywatnych mieszkaniach oraz na ulicach miasta, na których niemiecki okupant daje upust swojej niewyobrażalnej brutalności. Ryszard Marek Groński ukazuje z dystansem, ale i sympatią życie wewnętrzne bohaterów po obu stronach barykady, ich mierzenie się z trudnymi wyborami, nagłymi zrządzeniami losu i śmiercią bliskich. Opisuje losy wykluczonych w świecie, w którym przemoc stała się codziennością.
„Przeszłość składa się przede wszystkim z pytań.
Od dawna już próbuję odpowiedzieć sobie, jak wyglądało życie kabareciarzy, satyryków, zabawiaczy publiczności w okupowanej Warszawie. Wielu z nich znalazło się za murami getta. Uczestnicząc w premierach i koncertach, pozwalali widzom i słuchaczom zapomnieć o miejscu, w którym deski sceny bywały deskami ratunku, a cudem w cudzie okazywał się śmiech.
Ci, co przeżyli, wracali niechętnie do wspomnień. Czasem jednak wracali, choć starali się wykreślić ten epizod z życiorysów. Ich historie składają się na losy bohaterów mojej książki. To losy zapomnianych autorów, kompozytorów, konferansjerów, ocalałe strofy wierszy, pointy monologów i skeczy”. (ze wstępu autora)
Ryszard Marek Groński – pisarz, dramaturg, satyryk, felietonista, autor tekstów piosenek, krytyk oraz historyk polskiej rozrywki. Studiował na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego. Debiutował w 1956 roku jako autor tekstów kabaretowych. Od 1966 roku mieszka w Warszawie. Był stałym komentatorem satyrycznym tygodnika „Szpilki”, autorem tekstów dla kabaretów Szpak, Wagabunda, Dudek, Pod Egidą. Pisał scenariusze programów telewizyjnych i radiowych. Drukował na łamach „Wprost”, „Sceny”, „Dialogu”. Przez wiele lat był felietonistą „Polityki”.
Autor: Ryszard Marek Groński
Tytuł: „Ałe głach! Wszyscy równi”
Premiera: 24 sierpnia 2016
Wydawnictwo: Muza
Materiały prasowe: Business & Culture
