„Muszkat, cytryna i kurkuma” to dziesiąty tom z serii Biblioteka Europy Środka – esejów publikowanych przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie. Wraz z pozycjami takimi, jak m.in. „Kompleks słowacki. Eseje” Rudolfa Chmela czy „O demokracji, pamięci i Europie Środkowej” Claudio Margisa, książka Miljenka Jergovicia stanowi przenikliwą analizę rzeczywistości Europy Środkowej, która „nie jest martwym konstruktem, lecz łączącym i pomagającym interpretować świat doświadczeniem”. Dzięki wrażliwości i zmysłowi obserwacji autora, stanowi także wartościowy zbiór spostrzeżeń na temat otaczającego świata.
Miljenko Jergović to urodzony w 1966 roku, bośniacki pisarz i poeta pochodzenia chorwackiego, laureat Nagrody Literackiej Europy Środkowej „Angelus” za powieść „Srda śpiewa o zmierzchu w Zielone Świątki”. To jeden z chorwackich autorów, których twórczość jest dobrze znana polskim czytelnikom. Teksty Jergovicia były publikowane w wydawanym przez MCK piśmie „Herito”. Książkę „Muszkat, cytryna i kurkuma. Spojrzenie z Zagrzebia” tworzą eseje wybrane przez tłumaczkę literatury środkowoeuropejskiej Magdalenę Petryńską.
Tytuł, jak podaje Magdalena Petryńska we wstępie, zaczerpnięty został z jednej z eseistycznych książek Jergovicia, a punkt widzenia z miasta, w którym autor przebywa. Tłumaczka miała do dyspozycji obszerny zakres materiału, więc celowo zawęziła ramy czasowe i tematyczne. Książkę tworzą teksty współczesne; pomiędzy esejami dotyczącymi Galicji, są rozważania na temat sztuki i literatury, a także rozdziały dziennika z podróży do Sarajewa (czyli miasta, w którym urodził się autor).
W swoich esejach Jergović przywołuje twórców kultury bośniackiej, serbskiej i chorwackiej (Ivo Andrić, Marina Abramović, Vladimira Spindler), a także polskiej (Julian Kornhauser, Olga Tokarczuk, Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz), co pozwala zobaczyć rodzimą kulturę z perspektywy chorwackiego pisarza. Również miastom takim, jak Triest, Budapeszt, Kraków autor poświęca wiele uwagi. Jeden z esejów poświęcony jest otwartej w MCK w 2014 roku wystawie „Mit Galicji”. Pisarz nie unika istotnych tematów, nawiązuje do historii, polityki, kultury, emigracji. Detale i szczegóły, jakimi dzieli się z czytelnikiem, osobiste uwagi i spostrzeżenia dodają pracy uroku i lekkości. Rozważania mają wspólny mianownik, jakim jest tożsamość i poczucie przynależności do Europy Środkowej. Warto zatem spojrzeć z Zagrzebia na kulturę polską oraz z Polski na kulturę całego regionu.
Autorka recenzji: Emilia Kwapniewska
Autor: Miljenko Jergović
Tytuł: „Muszkat, cytryna i kurkuma. Spojrzenie z Zagrzebia”
Wybór i przekład: Magdalena Petryńska
Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2017