Czym byłoby nasze życie bez ptaków?… a czym jest, kiedy żyjemy wśród ptaków, lecz ich nie dostrzegamy? Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć Sy Montgomery – amerykańska pisarka, dziennikarka i przyrodniczka, autorka „Ptakologii”. Książka, wydana w tym roku przez Marginesy, jest nowością dla polskich czytelników i, mam nadzieję, przedstawi szerokiemu gronu odbiorców losy opierzonych stworzeń w nowatorski, fascynujący sposób.
Muszę przyznać, że książka urzekła mnie pod wieloma względami. Pierwszym jest turkusowa okładka, z grafikami adekwatnymi do poruszonego tematu. Kolejnym – mnóstwo ilustracji wewnątrz, od fotografii przedstawiającej parę młodą w trakcie wypuszczania gołębi, po typologię szponów. Na końcu – bibliografia, dzięki której książka Sy Montgomery jest nie tylko zbiorem opowiadań opartych na doświadczeniu autorki, ale i popartym naukowo zbiorem potwierdzonych informacji, badań, ciekawostek.
„Ptakologię” czytałam szybko i z zainteresowaniem. Treść podzielona jest na siedem części – opowiadań, z których każde traktuje o innej ptasiej osobowości. Dwumetrowe kazuary, lekkie kolibry, dzikie sokoły, pospolite wrony – każde z tych stworzeń reprezentuje inne cechy, inną wartość. Kojarzone z gadulstwem papugi przekazują coś nowego na swój temat, a nawet dobrze znane z gospodarstw (i książek kucharskich) kury zaskakują tym, że mają swoje ptasie zwyczaje. Najbardziej zainteresowała mnie część o gołębiach. Sy Montgomery przekazuje wiedzę, z jakiego powodu i jaki sposób ptaki te pomagały człowiekowi – polecam ten rozdział szczególnie mieszkańcom Krakowa, dla których widok gołębi to codzienność godna co najwyżej lekceważenia. Opisuje je zgodnie z tym, co symbolizują – czystość, łagodność, duchowość. Autorka zabiera czytelnika także na wyścig gołębi, relacjonując drogę, jaką pokonują i zachwycając się ich szybkością.
We wstępie do „Ptakologii” Sy Montgomery wyjaśnia swoją fascynację ptakami, ich cechami, zwyczajami. Zwraca uwagę szczególnie na specyficzną więź, jaką może wytworzyć człowiek z ptakiem, opartą na przyjaźni i szacunku. Dla mnie te zwierzęta od zawsze symbolizowały wolność, niezależność i szlachetność – nawet kury stąpające po ziemi robią to w pewien wytworny sposób (być może z tego samego powodu autorka swoje kury nazywa Damami). Ptaki przywodzą mi na myśl to, za czym od zawsze tęsknił człowiek, a co oddał Wincenty Faber, autor tekstu piosenki Marka Grechuty:
„Nie znajdziesz obiecanej ziemi,
Od pól polarnych aż po równik.
I tylko czasem będą chwile,
Gdy serce tak jak most zadudni.
Gdy ptak zawraca ku ścierniskom,
Niepokój bruzd rozdajesz polom
Prześcigniesz ptaka w locie myślą,
Z zazdrości ptakom jest samolot”
Autorka recenzji: Emilia Kwapniewska
Autor: Sy Montgomery
Tytuł: „Ptakologia”
Wydawnictwo: Marginesy, Warszawa 2018