W dniu 19 marca Balet Cracovia Danza zagościł na deskach Teatru Variété ze swoją najnowszą produkcją – „Paderewski. Historia i legenda”. Był to pierwszy pokaz spektaklu po premierze, która odbyła się w listopadzie ubiegłego roku w Centrum Kongresowym ICE. Duże zainteresowanie produkcją objawiło się zapełnioną salą; przed rozpoczęciem zastanawiałam się, czego oczekuję od tej historii i jaki charakter będzie miał spektakl?
Okazją do powstania spektaklu było wydanie listów Ignacego Jana Paderewskiego do ojca i przyszłej żony Heleny Górskiej, które do tej pory były przechowywane w skarbcu Biblioteki Jagiellońskiej. To na ich podstawie powstała inscenizacja, podzielona na kilka fragmentów z życia tego wybitnego człowieka – polskiego pianisty, kompozytora, polityka i działacza niepodległościowego. Pierwsza część, Wspomnienia z dzieciństwa, to senne marzenie o domu rodzinnym, wyidealizowane wspomnienia z czasów dzieciństwa. Kolejna – Samotność i tęsknota, odnosi się do życia Paderewskiego po wyjeździe za granicę, o osamotnieniu i walce o przetrwanie w środowisku twórczym. Pieśń miłości to przedstawienie pełnej czułości relacji z Heleną, powierniczką i przyszłą towarzyszką życia. Ostatnie dwa fragmenty – American Dream i Intermezzo Polacco – to obraz Paderewskiego-artysty, który odniósł sukces za granicą i jest częścią śmietanki towarzyskiej dwudziestolecia międzywojennego.
Przed spektaklem pojawiła się refleksja – czy muzyka i taniec wystarczą, by przedstawić fragmenty tego barwnego życiorysu? Czy taki charakter inscenizacji, oparty na oszczędnej scenografii, dźwiękach pianina i choreografii potrafi się obronić? Twórcy zaufali wrażliwości widza, i według mnie osiągnęli cel. Tancerze i muzycy stworzyli w poszczególnych częściach wyjątkową atmosferę do tego, by zadziałała wyobraźnia; słowa nie były potrzebne. Utwory fortepianowe w wykonaniu Studentów Akademii Muzycznej wywołały odpowiednie emocje, jakie według twórców towarzyszyły Paderewskiemu na danym etapie życia. W repertuarze pojawiły się kompozycje pianisty, m.in. Krakowiak fantastyczny, Nokturn, Pieśń Miłosna, Mazurek. Do tych utworów powstały choreografie, które opowiadały własne historie i przedstawiały Paderewskiego jako małego chłopca, jako polskiego artystę niezrozumianego przez zagraniczne elity, czy jako reprezentanta tych elit. Balet Cracovia Danza założony przez autorkę inscenizacji Romanę Agnel, to jedyny w Polsce profesjonalny zespół, specjalizujący się w tańcach dawnych, przede wszystkim barokowym i staropolskim. Do przygotowania spektaklu potrzebna była wiedza o tańcu w czasach, w których żył Ignacy Jan Paderewski, czyli przełomu XIX i XX wieku, co według mnie było dodatkową wartością produkcji. Ważnym elementem była też charakteryzacja tancerzy. Ich stroje z epoki były, według mnie, jednym z najważniejszych elementów spektaklu.
Spektakl, dzięki ograniczonym środkom wyrazu, dał paradoksalnie więcej możliwości odbioru, angażując wzrok, słuch i wyobraźnię. Postać Ignacego Jana Paderewskiego nie została przedstawiona jako posągowa legenda, ale tak, jak wynika z jego listów – nostalgiczna, wrażliwa, pełna wątpliwości i siły charakteru.
Autorka recenzji: Emilia Kwapniewska
Tytuł: Paderewski. Historia i legenda
Balet Cracovia Danza
Miejsce: Teatr Variété, 19.03.2019
Inscenizacja: Romana Agnel
Choreografia: Romana Agnel, Alina Towarnicka (scena III)
Kostiumy: Bożena Pędziwiatr
Konsultacja muzyczna: Adam Wodnicki
Wystąpili:
Tancerze Baletu Cracovia Danza
Studenci Akademii Muzycznej w Krakowie pod kierownictwem prof. Andrzeja Pikula
Spektakl obejrzany dzięki uprzejmości Baletu Cracovia Danza