Wybitnego psychiatrę, Antoniego Kępińskiego, zna każdy, kto studiował nauki społeczne, takie jak psychologia czy pedagogika. Książka autorstwa Anny Mateji pod tytułem „Poznawanie Kępińskiego. Biografia psychiatry” pomaga jednak poznać go dokładniej i z innej perspektywy, niż wyłącznie naukowa. Ta jedna już wystarczała, żeby obdarzać go ogromnym szacunkiem jako wyjątkowego specjalistę. Towarzyszenie Mu w różnych życiowych sytuacjach i obserwowanie jak wspaniale postępuje sprawia, że czytelnik ma szansę przywiązać się do Niego jak do kogoś bliskiego.
Autorka książki wykonała świetną robotę zbierając wszystkie informacje, do jakich zdołała dotrzeć, w jedną wyczerpującą temat biografię. Pozycje, z których korzystała, zajmują w bibliografii osiem stron. Nie mając szans zapoznać się z Nim osobiście – urodziła się rok po Jego śmierci – dzięki wielu różnym źródłom poznała Go na tyle dobrze, żeby przekazać wiarygodny obraz dalej.
Jakie to były źródła? Przeprowadzone wywiady z osobami, które znały go najlepiej. Spisane wspomnienia bliskich osób, współpracowników, pacjentów, poważanych ludzi, którzy mieli okazję Go spotkać w trakcie swojej kariery. Jego własne notatki, których zdjęcia można odnaleźć w kilku miejscach książki. Kroniki, tworzone najczęściej przez podwładnych, w których w żartobliwy sposób uwiecznione są charakterystyczne dla Docenta zachowania. Jego fraszki i rymowane teksty pokazujące dystans i bezpośredniość w nazywaniu rzeczy po imieniu. A przede wszystkim zacytowane listy, których On sam był autorem. Wiele pocztówek, wysyłanych do rodziców, siostry, a w późniejszym czasie do żony, pozwoliło przez chwilę stać się odbiorcą Jego przemyśleń, zabawnych anegdot i poważniejszych refleksji. Biografia zaczyna się od krótkiego zarysu tego, w jaki sposób Antoni Kępiński funkcjonował w swoim dorosłym życiu – zarówno prywatnie, jak i zawodowo. Dzięki temu trafiając na rozwinięcia tematów w dalszej części książki można poczuć się, jakby się wracało myślami do znanych wydarzeń. Wstęp kończy się bardzo trafnym pytaniem jednego z lekarzy z Kliniki Psychiatrycznej. Zdzisława Pajora: „Jak opisać wiarygodnie człowieka, który był chyba doskonały? Może wystarczy napisać, jaki był naprawdę?”.
A jaki był naprawdę? Skromny – nie chciał słyszeć, że jest doskonały. Pracowity – wręcz uzależniony od docierania do pacjentów i uczenia innych, jak skutecznie do nich docierać. Wymagający – w stosunku do siebie i pozostałych lekarzy, innych pracowników i studentów. Tworzący zdrowy dystans – pacjentom chciał pomagać, a nie uzależniać od siebie; podwładnym wyznaczał granice, żeby nie poprzestawali na wpatrywaniu się w Niego z zachwytem, ale realnie podnosili swoje kwalifikacje. Wspaniałomyślny – każdy pacjent dostawał od Niego to, czego potrzebował, niezależnie od tego, czy była to przynosząca choćby chwilową ulgę rozmowa, regularne spotkania, zrobienie herbaty, czy poratowanie pieniędzmi. Związany z rodziną – sposób zwracania się i częstotliwość kontaktu nie pozostawiają wątpliwości, że często myślał o najbliższych, mimo że od młodzieńczych lat mocno angażowała go kwestia pomagania potrzebującym. Wytrwały – podczas różnych doświadczeń w czasach skażonych wojną pokazywał, że niezależnie od okoliczności można pozostać tym samym człowiekiem. To dopiero początek listy superlatyw, nie chcąc zbyt wiele zdradzać zamknę ją na tych kilku przykładach.
Tytułowe „poznawanie” to proces, jak w różnych sytuacjach podkreślał Antoni Kępiński. Wielokrotnie to Jego angażowała chęć jak najlepszego zapoznania się z sytuacją i potrzebami pacjentów. Tym razem dzięki tej biografii mamy szansę dowiedzieć się, jakie doświadczenia, jacy ludzi i jakie okoliczności sprawiły, że ukształtował się tak doskonały Człowiek.
Autor recenzji: Agnieszka Wrońska
Tytuł: Poznawanie Kępińskiego. Biografia psychiatry
Autor: Anna Mateja
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Data premiery: 18 grudnia 2019
Za egzemplarz dziękuję Wydawnictwu Literackiemu.
