„Elegia dla bidoków” została okrzyknięta jedną z najważniejszych książek o Ameryce ostatnich lat. Z pozoru to tylko autobiograficzna powieść, choć tak naprawdę stała się socjologiczną analizą amerykańskiej klasy robotniczej. Do repertuaru Netflixa dołączyła niedawno filmowa adaptacja książki, nic dziwnego więc, że Wydawnictwo Marginesy przygotowało nowe wydanie pozycji.
J. D. Vance, autor „Elegii dla bidoków” napisał książkę, w której nie tylko przedstawił losy swojej rodziny, ale przede wszystkim osadził je mocno w geograficznym i klasowym podziale Stanów Zjednoczonych. To dlatego książka szybko stała się fenomenem, po części otwierając oczy tym, którzy nie widzą nic więcej poza swoim równo przystrzyżonym trawnikiem, po części opisując społeczeństwo, które tak chętnie głosowało na Donalda Trumpa.
Vance opisuje swoje rodzinne relacje, pełne krzyków, przemocy i uzależnienia. Determinację babci, która stara się, by J.D. coś osiągnął i determinację matki, która stara się znaleźć synowi odpowiedniego „ojca”. Rodzina autora nie jest jednak rodziną wyjątkową w tym regionie. Awantury, alkohol i brak dobrych wzorców to także problem ich sąsiadów. I sąsiadów sąsiadów. To problem tzw. Pasa Rdzy, północno-wschodniej części USA, w której upadek przemysłu spowodował zmniejszenie zatrudnienia, problemy finansowe i lawinę problemów społecznych. Tytułowe „bidoki” to nie tylko rodzina Vance’a – to ludzie, którym z pokolenia na pokolenie wydaje się, że nic nie osiągną, którzy dorastają w atmosferze wiecznych kłótni, walki o swoje i poczucia bezsensu.
W powieści wątki z życia autora przeplatają się z panoramą społeczeństwa, w związku z tym książka nie ma wartkiego tempa, ale dzięki temu pozycja staje się ciekawsza. Autor jak w soczewce przedstawia problemy biednych Amerykanów. Konstruując powieść ze swojego życia wybiera takie wspomnienia, które niezwykle obrazowo pokazują koszmar życia w Pasie Rdzy. Te historie są właściwie gotowymi scenami z filmu, więc nic dziwnego, że książka doczekała się ekranizacji.
Nakręcony przez Rona Howarda film, który dostępny jest na Netflixie, nie stara się być obrazem całego społeczeństwa. Scenarzysta ze wszystkich wątków zebranych w książce wybiera relację J. D. z matką i to wokół tego relacji snuje fabułę filmu. Uciekła więc gdzieś głębsza refleksja nad tym, skąd to wszystko się wzięło. Dlaczego matka zaczęła sięgać po coraz więcej lekarstw? Dlaczego kolejny raz próbowała się zabić? Dlaczego wciąż zmieniała partnerów?
Jeśli więc obejrzałeś już film, koniecznie sięgnij po książkę, bo rozszerzy twoje spojrzenie na historię. Jeśli nie oglądałeś jeszcze filmu, nie musisz.
Dagmara Marcinek
Tytuł: Elegia dla bidoków
Autor: J.D.Vance
Przekład: Tomasz S.Gałązka
Premiera: 25 listopada 2020