30 września Teatr Łaźnia Nowa zaprasza na swoją pierwszą premierę sezonu 2022/2023. „Strach i nędza 2022” w reżyserii Bartosza Szydłowskiego to spektakl inspirowany filmem „8½” w reżyserii Federico Felliniego, tekstem Jakuba Roszkowskiego pt. „Strach i nędza IV RP” oraz osobistymi doświadczeniami twórców.
Czy żyjemy w czasach kulturowego spustoszenia? Osiągnięcia demokratycznego państwa są podważane, wartości, którymi kierowaliśmy się przez całe życie, okazują się nieistotne, nasze intencje są przeinaczane, a autorytety niszczone. Coraz częściej stawiani jesteśmy po przeciwnej stronie barykady. Nagle stajemy się zdrajcami ojczyzny, grupą oszołomów, lewakami, darmozjadami. Inwektyw, które mają osłabić nasz głos i poczucie wartości, jest coraz więcej.
Przesłaniem spektaklu stały się słowa indiańskiego wodza Wiele Przewag, które skierował do członków swojego plemienia po zagładzie tradycyjnego stylu życia w zderzeniu z cywilizacją białych, cytowane przez Jonathana Leara w książce „Nadzieja radykalna”:
Byliście kiedyś odważni, a zmieniliście się w świnie. Wstyd mi za was. Użalanie się nad sobą zniszczyło wasze męstwo, pozbawiło was ducha i szacunku do siebie. Przestańcie opłakiwać dawne czasy, one odeszły wraz z bizonami. Idźcie do łaźni, oczyśćcie wasze ciała (…), a później posprzątajcie swoje brudne wigwamy i bierzcie się do roboty!
Spektakle w reżyserii Bartosza Szydłowskiego, założyciela i dyrektora artystycznego Teatru Łaźnia Nowa, często okazują się bezbłędnym sejsmografem aktualnych społecznych przemian i napięć. Jednocześnie ich punktem odniesienia jest zawsze jednostka, jej przeżycia, emocje i wewnętrzny świat, w który nieustannie wkradają się energie z zewnątrz, odciskając na nim swoje brutalne piętno.
Tak było w „Konformiście 2029” (2018), który opowiadał między innymi o rodzącym się faszyzmie (na kanwie powieści Alberto Moravii i filmu Bernardo Bertollucciego) w momencie, w którym w Polsce zaczął się odradzać nacjonalizm. Premiera „Wałęsy w Kolonos” (2018) z niezapomnianą rolą Jerzego Stuhra odbyła się niemal równolegle z zamieszaniem wokół teczek Lecha Wałęsy. Z kolei data premiery „Śniegu” (2021) na podstawie powieści Orhana Pamuka niemal zbiegła się z przejęciem władzy przez talibów w Afganistanie.
Przedstawienia te nie są jednak osadzone wyłącznie w bieżących wydarzeniach. Cechuje je uniwersalizm sprawiający, że mamy wrażenie, że dana historia mogłaby się rozegrać w zupełnie innym kontekście historycznym i geograficznym – czy to przez osadzenie w mitologicznej tkance zaczerpniętej z dramatu Sofoklesa, jak w „Wałęsie w Kolonos”, czy przez analogię sytuacji, w których rządzący próbują ograniczać prawa kobiet, a politycy mówią głosem religijnych dostojników, jak w „Śniegu”. To opowieści o rzeczywistości, w której wszystko, co intymne, zostaje zaburzone przez to, co publiczne, polityczne i zideologizowane.
Charakterystyczną cechą reżyserii Szydłowskiego jest to, że na ostateczny kształt spektaklu składają się różne światy współtworzących go artystek i artystów.
Za scenografię i kostiumy do „Strachu i nędzy 2022” odpowiada Małgorzata Szydłowska, współzałożycielka Łaźni Nowej, jako scenografka współpracująca z Bartoszem Szydłowskim od lat dziewięćdziesiątych. Jest ona autorką scenografii do kilkudziesięciu spektakli wystawianych w teatrach dramatycznych, operowych i muzycznych, twórczynią instalacji, wystaw i projektów multimedialnych, a także pomysłodawczynią i kuratorką wieloletniego cyklu edukacyjnego „Myśląca ręka”, współautorką i kuratorką Bulwar[t]u Sztuki oraz współtwórczynią i dyrektorką centrum artystyczno-edukacyjnego Dom Utopii – Międzynarodowe Centrum Empatii, które powstało przy Łaźni Nowej.
Za muzykę również odpowiada twórca stale współpracujący z Bartoszem Szydłowskim – Dominik Strycharski, wybitny autor teatralnych ścieżek dźwiękowych, w ubiegłym roku nagrodzony Paszportem „Polityki”. Strycharski to kompozytor, flecista, wokalista, improwizator, performer, współtwórca ponad 90 spektakli. W wielu z nich gra muzykę na żywo, a w niektórych partneruje aktorom. Chętnie wykorzystuje swój własny głos i jego elektroniczne przetworzenia. Jego kompozycje można obecnie usłyszeć m.in. w spektaklach „Śnieg” i „Hamlet” w reżyserii Szydłowskiego, wystawianych w Teatrze Łaźnia Nowa i Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
W obsadzie aktorskiej znaleźli się: Angelika Kurowska (znana krakowskiej publiczności z licznych komediowych ról w Teatrze Bagatela, a także serialach telewizyjnych, produkcjach filmowych i Teatrze Polskiego Radia), Michał Czachor z zespołu Teatru Powszechnego w Warszawie, a także Marta Zięba oraz Andrzej Szeremeta z zespołu STUDIO teatrgalerii.
Oprócz tych znakomitych nazwisk na scenie zobaczymy również nowohuckich amatorów, których udział jest znakiem rozpoznawczym spektakli Szydłowskiego. Dzięki ich zaangażowaniu reżyser tworzy przestrzeń wymiany doświadczeń i generuje sytuację, która często zmusza do wyjścia ze strefy komfortu obie strony tego spotkania. To znak, że mechanizm poszukiwania i definiowania pola identyfikacji teatru z mieszkańcami oraz mieszkańców z teatrem jest w pracy Łaźni ciągle obecny i w każdym działaniu na nowo uruchamiany.
Reżyseria: Bartosz Szydłowski
Scenografia i kostiumy: Małgorzata Szydłowska
Muzyka: Dominik Strycharski
Wideo: Dawid Kozłowski
Asystent reżysera: Bartek Harat
Inspicjent: Katarzyna Białooka
Występują: Marta Zięba, Angelika Kurowska, Michał Czachor, Andrzej Szeremeta oraz Kazimierz Illukiewicz oraz aktorzy-amatorzy: Maria Bareła, Włodzimierz Bareła, Barbara Dziedzic, Grażyna Ladra, Hanna Napora, Sebastian Florek-Paszkowski, Ewa Skolias, Ewa Nowakowska-Włodek
Produkcja: Teatr Łaźnia Nowa
Premiera: 30 września 2022 r., godz. 19:00
Pokazy popremierowe: 1 i 2 października 2022 r., godz. 19:00
Teatr Łaźnia Nowa, Duża Scena
Bilety w cenie 70 zł (normalne) i 40 zł (ulgowe) dostępne na stronie: www.laznianowa.pl