Podobno można robić z niego wodę albo pranie, a wyglądem przypomina owoc orzecha włoskiego. Ludzki mózg, bo o nim mowa, to jednak narząd tak skomplikowany, że nawet przed neurobiologami skrywa jeszcze tajemnice. W końcu to dzięki niemu jesteśmy w stanie uczyć się, zapamiętywać, kontrolować swoje zachowanie i zanurzać się w swojej wyobraźni. Najnowsza książka Kai Nordengen pt. „Mózg. Twój niezastąpiony narząd rządzi” zaprasza w fascynujący świat neuronów, kory mózgowej i szyszynki, by choć odrobinę bardziej zgłębić labirynt naszego organizmu.
Praca i budowa mózgu to obowiązkowe zagadnienia na lekcji biologii, które większość z nas wspomina… raczej bez entuzjazmu. Podstawowa wiedza na ten temat obejmuje oczywiście złożoność działania synaps i aksonów, jednak ogrom suchych informacji sprawia, że po wyjściu ze szkolnej sali, zapominamy już, po co nam to było wiedzieć. Może to brak czasu, a może niechęć, sprawiają, że nie zastanawiamy się zbytnio nad tym, dlaczego funkcjonujemy w określony sposób oraz ile prawdy jest w powiedzeniu „śmiech to zdrowie”. Wszystko bowiem ma swój początek w naszym mózgu – od nieuświadamianego oddychania, po analizę i interpretowanie oglądanej fotografii. Autorka w ciekawy sposób przekazuje nam konkretną porcję wiedzy, nie zasypując zarazem specjalistycznymi nazwami. Znakomicie obala też najbardziej popularne mity dotyczące mózgu – jak ten, że wykorzystujemy tylko jego 10% lub przekonanie, że to mężczyźni mają lepszą orientację przestrzenną od kobiet (a wcale nie mają!). Wielu badaczy-neurologów uważa, że ludzka pamięć jest niemal nieograniczona – tego powszechnego przekonania jednak Nordengen kategorycznie nie neguje i zwraca zarazem uwagę na to, że nasza pamięć jest po prostu elastyczna. Obok weryfikowania „miejskich legend” na temat mózgu, Autorka pokazuje nam mini-eksperymenty – jak ten z powidokiem czy złudzeniami optycznymi lub dźwiękowymi. Zaskakujące przykłady sprawiają, że faktycznie zastanawiamy się „jak to możliwe?”.
Gdyby ludzki mózg był tak prosty, że moglibyśmy go zrozumieć, bylibyśmy wtedy tak głupi, że nie zrozumielibyśmy go i tak.” Te słowa Josteina Gaardera mogłyby podsumowywać książkę norweskiej badaczki. Książkę czyta się z wrażeniem, że słuchamy wykładu pasjonata – biologiczne hasła nie bombardują, a język oscyluje na granicy wypowiedzi mówionej. Dodatkowo, publikacja opatrzona jest przekrojowymi rysunkami, które na poszczególnych etapach uzupełniają tekst. W trakcie lektury żałowałam jedynie tego, że w czasach, gdy nauka o mózgu była moim obowiązkiem (czyli w latach gimnazjalno-licealnych), nie miałam okazji przeczytaj tej książki – a byłoby warto!
Autorka recenzji: Małgorzata Świerad
Tytuł: „Mózg rządzi. Twój niezastąpiony narząd”
Autor: Kaja Nordengen, Guro Nordengen
Przekład z języka norweskiego: Milena Skoczko
Data premiery: 17 stycznia 2018
Wydawnictwo: Marginesy
