Remigiusz Ryziński, autor docenionego reportażu Foucault w Warszawie, w swojej najnowszej książce „Dziwniejsza Historia” wraca do tematu inności i wykluczenia.
Hubert, Michał, Jurek, Lulla, Iza- wszystkich tych bohaterów łączy orientacja LGBT, niektórzy z nich są Żydami. Autor próbuje uchwycić ich losy od wojny i okupacji aż po późny PRL. Tematem przewodnim jest oczywiście inność i wykluczenie. Wszyscy bohaterowie podskórnie czują, że antysemityzm i homofobia należą do tej samej grupy uprzedzeń o potencjalnie tragicznych konsekwencjach.
Trzeba przyznać, że Ryziński unika częstej przy tego typu książkach taniej publicystyki. Stara się odtworzyć losy swoich bohaterów na tle sporego etapu dziejów Polski. Analogia między społecznością żydowską a LGBT mimo, że często używana w dyskursie prasowym jest dość ciekawa. Bohaterowie nie tylko doświadczają wykluczenia i poczucia inności, ale też mimo wszystko ich losy są częścią polskiej historii. Przeżywają wszystkie wydarzenia naszych najnowszych dziejów od okupacji po Marzec, a ich wybory życiowe związane są z dziejami narodu, którego są częścią. Z drugiej strony doświadczają poczucia wykluczenia i wyobcowania. Książka jest zapisem ich walki o własne człowieczeństwo, ale też związania na „dobre i złe” z krajem, w którym żyją. Chyba więc analogia między społecznością LGBT a społecznością żydowską nie jest przypadkowa.
Ryziński stara się także uchwycić klimat epoki, odtworzyć uliczki polskich miast lat 40-tych, 50-tych i 60-tych. Z książki uderza dążenie do „normalnego życia w nienormalnych czasach”. Ryziński nie wpada w pułapkę częstą u niektórych współczesnych polskich autorów, którzy stawianie socjologicznych tez przedkładają ponad literacką wartość książki.
Najsłabszą stroną książki jest narracja. Mamy wrażenie że autor starał się uchwycić zbyt dużo rzeczy na raz, momentami ciężko się oprzeć wrażeniu sporego chaosu przy przedstawianiu wątków. Wątek żydowskiego pochodzenia bohaterów, który na początku wydawał się kluczowy, potem został jakby zaniedbany.
Tym niemniej „Dziwniejsza Historia” to literatura godna polecenia, a Remigiusz Ryziński wyrasta na jednego z ciekawszych współczesnych polskich autorów.
Za książkę dziękuję Wydawnictwu Czarne
Autor recenzji: Łukasz Kołtuniak
Tytuł: Dziwniejsza Historia
Autor: Remigiusz Ryziński
Wydawnictwo: Czarne
Premiera: 19 Września 2018