Nowa wystawa czasowa czynna od 3 września do 1 grudnia 2019
Pożądana przez królów, arystokratów i kolekcjonerów, porcelana sprowadzana z Chin i Japonii na zachodnim rynku osiągała zawrotne ceny. W Europie długo podejmowano próby uzyskania tego cennego materiału, aż w roku 1708, w alchemicznej pracowni w Dreźnie, odkryto „białe złoto”– recepturę porcelany. Wyroby manufaktury założonej przez króla Augusta II wkrótce dorównały dalekowschodnim pierwowzorom i prześcignęły je jako obiekty kolekcjonerskiej fascynacji.
W zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się ponad czterysta naczyń i figur wykonanych w słynnej manufakturze porcelany w Miśni. Jest to najbardziej znacząca w Polsce kolekcja obiektów pochodzących z tej wytwórni, a ekspozycja stwarza rzadką okazję do ich poznania.
Historia wawelskiego zbioru rozpoczęła się w roku 1966, kiedy Zamek otrzymał w darze od Tadeusza Wierzejskiego ponad 150 miśnieńskich wyrobów. Od tego czasu kolekcję tę rozbudowywano ze szczególną dbałością o zachowanie jej wysokiego poziomu artystycznego. Przez kolejne półwiecze, dzięki zakupom i darom, udało się podwoić zbiór, szczycący się znaczną liczbą okazów z wczesnego, najwspanialszego okresu saskiej manufaktury, funkcjonującej nieprzerwanie od ponad trzech stuleci.
Układ przedmiotów na wystawie urządzonej w trzech salach skrzydła zachodniego został podporządkowany tematyce bądź technice zdobień, co umożliwia zapoznanie się z najważniejszymi kierunkami produkcji wytwórni założonej w roku 1710 przez Augusta II Mocnego, króla Polski i elektora Saksonii. W ekspozycji położono nacisk na pokazanie obiektów z wielu stron, umożliwiając obejrzenie malowanych na odwrociach znaków – stosowanych od roku 1723 błękitnych mieczy, nawiązujących do mieczy elektorskich w herbie Saksonii.
Prezentacja rozpoczyna się naczyniem z kamionki böttgerowskiej oraz przedmiotami z najwcześniejszej porcelany, zdobionymi dekoracją malarską jeszcze poza wytwórnią, głównie w warsztatach augsburskich złotników. Wyjątkowym kunsztem wyróżniają się obiekty z lat 20. i 30. wieku XVIII: malowane już w miśnieńskiej pracowni Johanna Gregoriusa Höroldta, zdobione są zarówno scenami chinoiseries, jak i dekoracją o tematyce europejskiej.
Kilka eksponowanych zabytków pochodzi z drezdeńskiego pałacu Augusta II, zwanego Pałacem Japońskim, którego wyposażenie zgodnie z życzeniem króla miało się składać wyłącznie z porcelany. Bogaty królewski zbiór wschodniej ceramiki był powiększany o naczynia na nich wzorowane, wykonywane w należącej do władcy manufakturze. Przedmioty te, malowane według wzorów dalekowschodnich w stylu Kakiemona, charakteryzują się świetlistymi barwami emalii i elegancką kompozycją motywów dekoracyjnych.
Do najcenniejszych okazów prezentowanych na wystawie należą słynne barokowe zastawy zdobione herbami, wykonane dla Aleksandra Józefa Sułkowskiego oraz Henryka Brühla, pierwszych ministrów króla Augusta III. Heraldyczną dekorację nosi też wyjątkowe polonikum – naczynia z serwisu podarowanego przez tego monarchę francuskiej królowej Marii Leszczyńskiej, a także malowany w kwiaty serwis biskupa warmińskiego Adama Stanisława Götzendorf-Grabowskiego.
O wybitnych umiejętnościach miśnieńskich artystów świadczą przedmioty zdobione plastycznymi nakładkami, naczynia w kształcie zwierząt oraz dekoracyjne figurki, dawniej używane do dekoracji stołów. Datowane na rok 1744 wielopostaciowe Ukrzyżowanie Chrystusa autorstwa wybitnego rzeźbiarza Johanna Joachima Kaendlera jest jednym z najcenniejszym obiektów w zbiorach wawelskich.
W stałych ekspozycjach Zamku porcelana eksponowana jest jako element dekoracji wnętrz.
Scenariusz i opieka kuratorska: Dorota Gabryś – Dział Ceramiki i Szkła
Projekt plastyczny i nadzór autorski: Rafał Bartkowicz
Wystawie towarzysz katalog naukowy w języku polskim oraz przewodnik po wystawie w dwóch wersjach językowych – polskiej i angielskiej.
Wydarzenia towarzyszące
| 29 września 27 października 17 listopada |
Zwiedzanie z kuratorem – oprowadza Dorota Gabryś
godz. 13.00, udział bezpłatny z ważnym biletem na wystawę, obowiązuje rezerwacja |
| 26 października | O zwierzętach zaklętych w porcelanie zajęcia dla rodzin z dziećmi (7–12 lat)Król August II, zatrudniając Joachima Kaendlera w manufakturze porcelany w Miśni, powierzył mu wykonanie figur zwierząt, które miały przyozdobić należący do niego Pałac Japoński. We współpracy z Johannem Kirchnerem artysta wymodelował około 120 rzeźb zwierząt naturalnej lub prawie naturalnej wielkości. Do tematu zwierząt powracano w manufakturze wielokrotnie, wytwarzając również drobne figurki o kilkucentymetrowej wysokości. W zbiorach wawelskich znajduje się kilka takich przedstawień, tj. para owiec, daniel, pies oraz małpy z serii Małpia kapela. Podczas zajęć zapoznacie się z warsztatem rzeźbiarza i samodzielnie wykonacie figurkę z gliny samoutwardzalnej.
godz. 10.30, czas trwania: ok. 2 godz.; opłaty: 10 zł dziecko, 5 zł opiekun prowadzenie: Agnieszka Pytel, Klaudia Sułkowska-Palus |
| 9 listopada | Z dziejów królewskiej zastawy
zajęcia dla rodzin z dziećmi (7–12 lat) Manufaktura w Miśni słynęła z wyrobu porcelanowych zastaw, w skład których wchodziły naczynia do obiadu, do serwowania kawy, herbaty, czekolady, cukrów oraz do podawania przypraw, a także elementy dekoracyjne stołu. Niektóre komplety liczyły nawet kilka tysięcy sztuk.
godz. 10.30, czas trwania: ok. 2 godz.; opłaty: 10 zł dziecko, 5 zł opiekun prowadzenie: Agnieszka Pytel, Klaudia Sułkowska-Palus |
Porcelana miśnieńska w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu
Scenariusz i opieka kuratorska: Dorota Gabryś – Dział Ceramiki i Szkła
Projekt plastyczny i nadzór autorski: Rafał Bartkowicz
Czas trwania: 3 września–1 grudnia 2019
WRZESIEŃ, PAŹDZIERNIK:
wtorek–piątek 9.30–17.00
sobota–niedziela 10.00–17.00
ostatnie wejście o 16.00, ilość wejść limitowana
kasy biletowe: 9.00–15.45 (niedziele i święta od 9.30)
w poniedziałki wystawa nieczynna
LISTOPAD:
wtorek–sobota 9.30–16.00
niedziela 10.00–16.00
ostatnie wejście o 15.00, ilość wejść limitowana
kasy biletowe: 9.00–14.45 (niedziela – od 10.00)
w poniedziałki wystawa nieczynna
Bilet: 5 zł
Bezpłatnie: z ważnym biletem do Reprezentacyjnych Komnat Królewskich
oraz w listopadzie – w niedziele
* rezerwacja – zgłoszenia przyjmowane od poniedziałku poprzedzającego spotkanie
tel. 12 422-51-55 wew. 290, poniedziałek–piątek: 9.00–12.00, 14.00–15.00
Materiały prasowe: Zamek Królewski na Wawelu
