Jeszcze nigdy w historii świata dostęp do informacji nie był tak łatwy. Jednak dotarcie do faktów stało się bardzo trudne. Jak przedrzeć się przez ogrom dezinformacji? Tim Harford autor bestsellera „Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń?”, podaje nam pomocną dłoń.
Każdego dnia jesteśmy bombardowani tysiącami informacji. Zewsząd płyną do nas bodźce, przed którymi trudno uciec, a jednocześnie wystarczy nam rzut oka na tytuł i lead, by uznać podaną informację za prawdziwą i podać ją dalej. W ten sposób tworzy się łańcuszek, który trudno zatrzymać. Niewielu z nas poświęca czas na dogłębną analizę źródła czy tego, na ile przedstawione informacje są zgodne ze stanem faktycznym. Czy możemy w jakiś sposób się przed tym obronić? Z pomocą przychodzi nam nasz umysł, który jednocześnie stoi nam niekiedy na drodze do prawdy.
Chcemy wiedzieć, ale nie lubimy się trudzić, dlatego bardzo często idziemy na skróty i przyjmujemy to, co do nas dociera bez refleksji. Jednak czy faktycznie mamy pewność, że przedstawiona informacja jest prawdziwa? Czy gdy czytamy o badaniach i statystykach przyjmujemy je bezkrytycznie? Na początek warto pamiętać, że statystyka to potężne narzędzie, które może pokazać jaki świat faktycznie jest lub wyprowadzić w pole. Ale czy można dyskutować z liczbami? Okazuje się, że czasami nawet trzeba. Niekiedy to kwestia źle dobranej próby lub przeprowadzonych badań, innym razem manipulacji. I chociaż zazwyczaj statystycy nie chcą nas oszukać, to zawsze warto zastanowić się nad tym, co słyszymy.
Co jeszcze utrudnia nam dotarcie do prawdy? Emocje, które utrudniają nam spojrzenie na informację z zimną krwią. Pamiętajmy, że informacje są niekiedy podawane w taki sposób, by wywrzeć na nas określone wrażenie i tym samym sprowokować określone zachowanie lub reakcję. Szum informacyjny też nie ułatwia nam wyłowienia prawdy. Dlatego zawsze powinniśmy zachować otwarty umysł. Już chwila zastanowienia nad tym, jakie emocje budzi w nas dana kwestia i czy warto ją podawać dalej, może zmniejszyć ilość fake newsów w sieci. Analiza emocji jest również o tyle ważna, że w zdecydowanej większości tkwimy w bańkach informacyjnych. Chętniej sięgamy po informacje, które potwierdzają nasze przekonania, niż je obalają. Sprawdzajmy również źródła informacji, to na ile są rzetelne. Warto też odnieść statystyki do otaczającego nas świata. Czy liczba ciężarnych nastolatek faktycznie rośnie? Ile takich znacie? Miejmy też na uwadze fakt, że niektóre powiązania to tylko koincydencja. Następujące po sobie zdarzenia wcale nie muszą być ze sobą powiązane.
Jak jeszcze ocenić dane, z którymi się stykamy? Zadawajmy pytania. Zastanówmy się, czy rozumiemy, co określone stwierdzenie znaczy? Spróbujmy osadzić je w kontekście. Pamiętajmy też, że wiadomości zaskakujące bardziej się roznoszą. Jeśli też macie problemy z odróżnieniem faktów od wyobrażeń, warto sięgnąć po tę książkę. Napisana z humorem, pełna ciekawych przykładów i lekkiej narracji publikacja, to lektura pouczająca, a jednocześnie bardzo przyjemna w odbiorze.
Autorka recenzji: Monika Matura
Tytuł: Jak ogarnąć świat i odróżnić fakty od wyobrażeń
Autor: Harford Tim
Wydawnictwo: Wydawnictwo Otwarte
Data premiery: 15.09.2021