Teorie spiskowe to ostatnio gorący temat. Internet jest medium, które świetnie sprawdza się w ich rozpowszechnianiu. Michael Butter amerykanista i profesor Uniwersytetu Eberharda Karola w Tybindze postanowił wziąć na tapet teorie spiskowe i poddać je solidnym badaniom. Książka stanowi coś na kształt naukowej analizy tego zjawiska, a może raczej szeregu zjawisk.
Autor kreśli między innymi rys historyczny teorii spiskowych, które wbrew pozorom nie pojawiły się w przeciągu ostatnich kilkunastu lat. Tak naprawdę towarzyszą nam od zarania dziejów. Zmieniła się jedynie droga ich dystrybucji.
Jeśli nieco orientujecie się w temacie, to może wiecie, że istnieje alternatywna wersja wydarzeń związanych z zamachem z 11 września, podobnie jest w przypadku lądowania na Księżycu, do którego tak naprawdę nie doszło. Niektóre teorie głoszą także, że powinniśmy obawiać się smug, które zostawiają za sobą samoloty, a Angela Merkel i George W. Bush to reptilianie, czyli rasa jaszczuroludzi, którzy rządzą światem. Komuś, kto pierwszy raz spotyka się z takimi twierdzeniami, może zakręcić się w głowie, ale to tylko wierzchołek góry lodowej.
Autor przytacza co prawda niektóre z teorii spiskowych, ale w głównej mierze skupia się przede wszystkim, na ich ogólnej analizie. Pisze między innymi o tym, jakie założenia powinien spełniać pogląd, by zasłużyć na miano teorii spiskowej. Wśród nich znajdują się następujące: nic nie dzieje się przypadkiem, nic nie jest takie, na jakie wygląda i wszystko jest ze sobą powiązane. Do tego często pojawia się grupa, która zakulisowo kieruje losami świata. Przeciw niej stają głoszący te teorie, którzy są demaskatorami tej farsy i niosą ludziom wolność.
Teorie spiskowe wydarzeń, jak sama nazwa wskazuje, dotyczą konkretnego wydarzenia, które da się łatwo odgraniczyć i które jest uważane za efekt spisku. Jedenasty września, lądowanie na Księżycu, zamach na Kennedy’ego, samobójstwo Uwe Barschela (…) to wydarzenia, wokół których tworzą się takie teorie spiskowe. (s. 33)
Autor omawia aspekty socjologiczne, rys historyczny, oblicze polityczne czy kulturowe teorii spiskowych. Dokonuje również ich typologii oraz próbuje odpowiedzieć na pytanie o to, dlaczego niektórzy w nie wierzą, chociaż można łatwo je obalić? Autor opisuje też, w jaki sposób można się przed nimi bronić.
Łatwo się pogubić w otaczającej nas rzeczywistości. Dlatego moim zdaniem, wbrew pozorom, nie tak trudno uwierzyć w teorie spiskowe, które proponują łatwe rozwiązanie trudnych kwestii. I zaspokajają ludzką potrzebę snucia historii i znalezienia wyjaśnienia dla tego, co niepewne. Na dodatek, jeśli chcemy zachować otwartą głowę i dotrzeć do prawdy, łatwo wpaść w pułapkę pewności, która da nam spokój od kolejnych poszukiwań. Ta niedługa książka w przystępny sposób przybliża teoretyczną stronę teorii spiskowych. Jeśli chcecie lepiej zrozumieć ich fenomen, to książka idealna dla Was.
Autorka recenzji: Monika Matura
Tytuł: Teorie spiskowe. Nic nie jest takie, na jakie wygląda
Autor: Michael Butter
Tłumacz: Joanna Gilewicz
Wydawca: Bo.wiem