Gdy myślimy o polskich projektantach designu i architektach II. połowy XX wieku najczęściej do głowy przychodzi Teresa Kruszewska, Maria Chomentowska czy Barbara Brukalska. Katarzyna Jasiołek w swojej książce przypomina jeszcze jedną kobietę, której okres PRL-u zawdzięcza funkcjonalne meble i piękne wnętrza – Hannę Lachert.
Hanna Lachert znana jest przede wszystkim z krzesła “Muszla” z charakterystyczną dziurką w siedzisku. Innym, zaprojektowanym przez nią, kultowym meblem jest stolik z zaokrąglonymi rogami i zwężanymi nóżkami, czarnym szkłem i drewnianym blatem. Stolik nie służył do spożywania posiłków, był raczej “pomocnikiem” przy kanapie. Dzięki książce Katarzyny Jasiołek poznajemy dużo więcej mebli autorstwa projektantki, ale nie tylko – poznajemy także tworzone przez nią projekty mieszkań czy przestrzeni publicznych. Okazuje się nawet, że Lachert projektowała i wykonywała też biżuterię z… kręgosłupów dorsza!
Hanna Lachert studiowała na wydziale Architektury Wnętrz na warszawskim ASP, pracowała w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, współpracowała ze Spółdzielnią Artystyczną Ład czy Cepelią, dlatego też jej biografia staje się tak naprawdę opowieścią o całym środowisku projektantów od lat 50. XX wieku, jest fascynującą historią najlepszego polskiego wzornictwa. Nie tylko dowiadujemy się jak, z czego i dlaczego projektowano kultowe przedmioty codziennego użytku w okresu PRLu (tapczany, biurka, krzesła, meblościanki), ale także najważniejszych polskich projektantów i architektów, którzy byli przyjaciółmi, wykładowcami lub współpracownikami Hanny. Poznajemy działające wtedy w Polsce instytucje związane z designem i dowiadujemy się jak działał “system”. Odkrywamy też ówczesne marzenia Polaków, sprawdzamy jak wyglądały domy zwykłych ludzi. Wspaniała podróż do przeszłości – tak nieodległej, ale wielu zupełnie już nieznanej.
W biografii nie brakuje też pozazawodowego życia Lachert. Autorka najpierw przedstawia jej rodziców, a potem skrupulatnie dokumentuje jej życie – dzieciństwo, czasy studenckie, wyjazdy w góry i na narty, zmiany mieszkań i zmiany mężów. Dzięki temu otrzymujemy biografię kompletną, niezwykle ciekawą, ale też bardzo “ludzką” i ciepłą.
Książka, zawierająca obszerne cytaty, napisana została na podstawie materiałów archiwalnych, wydanych już książek i artykułów z magazynów. Biografia zawiera także wiele zdjęć archiwalnych, dyplomów, patentów, projektów mebli i wnętrz oraz zdjęć przedmiotów użytkowych stworzonych przez Lachert (mały minus za to, że zdjęcia nie mają podpisów). Przede wszystkim jednak książka jest efektem rozmów autorki Katarzyny Jasiołek z samą projektantką – Hanną Lachert (projektantka zmarła w 2021 roku). Książka stała się więc najlepszym podsumowaniem życia i twórczości artystki, po które zdecydowanie warto sięgnąć.
Dagmara Marcinek
Hanna Lachert. Wygoda ważniejsza niż piękno
Katarzyna Jasiołek
Wydawnictwo Marginesy