Podziwiamy je w muzeach, oglądamy w podręcznikach, a także w filmach, reklamach, gazetach – ich wizerunki stały się bowiem elementem popkultury. Lisa del Giocondo, Nina Witkiewiczowa, Misia Godebska – jak nazywały się i kim były kobiety utrwalone na obrazach? Jakie relacje łączyły je z artystami? Małgorzata Czyńska przybliża historię wybranych bohaterek znanych z dzieł sztuki.
Książka to zbiór krótkich opowiadań o wybranych kobietach znanych z wyjątkowych obrazów w historii światowego malarstwa. Mamy tu historie kobiet z portretów takich jak: Mona Lisa Da Vinci, Dziewczyna z Perłą Vermeera czy kobiety z obrazu Pocałunek Klimta. Wśród nich znalazły się także muzy polskich artystów: Jacka Malczewskiego czy Witkacego. Sam wybór obrazów – interesujący, ikoniczne wizerunki uzupełnione są mniej znanymi obrazami. Sama idea – doskonała, bo przecież choć o artystach mówi się wiele, postacie utrwalone na ich obrazach najczęściej pozostają bezimienne. Historie kobiet są jednak zbyt krótkie i niestety przez to dość powierzchowne. Książka może być jednak inspiracją do poszukiwania na własną rękę biografii muz wielkich malarzy.
Choć tytuł książki brzmi „Kobiety z obrazów”, każdy kolejny rozdział nosi tytuł nie samej kobiety, a kobiety i artysty, który utrwalił jej wizerunek na obrazie. Nie poznajemy więc historii samej muzy, ale jej relacji z malarzem, najczęściej romansu bądź małżeństwa. Sprawia to, że kobiety zaczynają schodzić na dalszy plan, a poszczególne rozdziały poświęcone są przede wszystkim mężczyznom. Od tej reguły są jednak wyjątki: przede wszystkim Tamara Lempicka i Frida Khalo, które same siebie utrwalały na autoportretach. Wyjątkiem jest też Misia Godebska, będąca muzą Toulouse-Lautreca, Bonnarda czy Renoira, choć i tu literacka minibiografia dotyczy przede wszystkim przebiegu jej małżeństw i romansów. Nawet opowieść o Dorze Maar, która sama była artystką dotyczy przede wszystkim jej związku z Pablem Picasso.
„Kobiety z obrazów” to książka, która może zaciekawić i w małej pigułce przedstawić najgłośniejsze romanse polskiej i światowej historii sztuki. Czuję jednak pewien niedosyty, bo kobiety, które miały wyjść z obrazów, by stać się bohaterkami, dalej są tylko tłem dla artystów. To książka zaledwie uchylająca okno, a nie otwierająca drzwi, choć na pewno może stać się początkiem do poznawania niezwykłych historii niezwykłych kobiet.
Dagmara Marcinek
„Kobiety z obrazów”
Małgorzata Czyńska
Wydawnictwo Marginesy
Data premiery: 25.11.2020